Basilio baixa tódolos días ó bar de sempre para ler o xornal -mellor dito, os xornais- mentres toma un café. O petillo era un acompañante habitual nalgunha hora, pero entre o médico e Zapatero matáronlle o vicio. Boa cousa a de matar vicios. Normalmente é ó revés. Séntase na súa mesa de sempre. Non ten falta de pedir. Pedro, o dono do bar, sabe perfectamente o que quere: un café con gotas para quentar e espabilar o corpo. As mañás son agora frías e o corpo dun vellouco coma el non quence así polas boas. Pedro non é deses que che gardan o décimo premiado co Gordo da Lotería, pero ten un dos mellores cafés en quilómetros á redonda, e desde logo faicho con cariño. A caña é caseira, forte, como lle gusta á Basilio.

Aínda non ben sentou xa ten o café posto.

-Graciñas Pedro.

– Nada señor Basilio. A vostede. Agora lle traio os xornais.

Ler tódolos xornais que pode haber nun bar non é un problema sobre todo cando un está prexubilado -o corazón avisa só dúas veces-, viúvo e ten moito tempo libre no día. O bar é un sitio ben tranquilo a esas horas. O único ruído que se escoita é o da máquina do café de vez en cando e o debate matinal na televisión. Un debate ó que rara vez Basilio lle presta atención.

No seu bar sempre hai cinco xornais: El País, La Voz, El Mundo, La Razón e El Correo Gallego. Nunca inclúe os deportivos coma «xornais». El a iso chámalle entretemento. Comeza co seu repaso habitual. Esta mañá era o de sempre: corrupción. Nos últimos cinco anos case non había unha portada que non falase da corrupción. O fútbol ou algún suceso tipo asasinato ou accidente ó que se lle podía tirar proveito da maneira máis morbosa eran os únicos acontecementos capaces de quitarlle esa primeira plana á dichosa corrupción.

«Y si Pablo Iglesias llega a presidente del Gobierno, se cargará la libertad de prensa como ya han hecho en Venezuela. La independencia de los medios está en juego».

A televisión fíxolle levantar a cabeza dos seus xornais. Aí estaba o home ese de lentes redondas con cara de estar sempre de malas. Xa estaba a falar outra vez do tipo de Podemos. A Basilio non é que lle gustara moito, pero había que recoñecer que o rapaz da coleta sabía falar ben. Ultimamente nas tertulias falaban moito da liberdade de expresión e de Podemos. Seica van convertir España nunha ditadura. A verdade é que el non vía moito en que podía cambiar a cousa a como estaba. Cando el era ben rapaz, seu irmán sempre o espertaba de madrugada -naquela habitación onde durmían sete no espazo de tres- coa súa «Radio La Pirenaica». Era unha emisora desas clandestinas nas que falaban mal de Franco.

Nalgún momento da noite sempre aparecía o pai de Basilio e discutía con seu irmán.

– Apaga iso coño! Non ves que inda van tar os Gardas Civís debaixo da ventá?! Hante levar preso!

– Téñoa baixiña papá. Non van sentir nada.

– Apaga iso dixen!

As proclamas da radio afogaban xunto ca rebeldía de seu irmán perante a prudencia e o medo de seu pai. Basilio nunca foi quen de xulgalo por nada. Bastante tiña con sacalos adiante. Aquilo si que era unha ditadura.

Foi á súa xeración á que lle tocou ser rebelde. Esa rebeldía apoiouse moitas veces nos xornais. Eses xornais que denunciaban nas súas portadas as inxustizas sufridas pola cidadanía cada día. Esas portadas nas que, nalgunha ocasión, el tiña publicado algún artigo.

Si. Basilio sabía o que era o mallar das teclas da máquina de escrebir. Sabía o que era estar ata altas horas da madrugada agardando para pechar unha edición porque faltaba aquel dato fundamental. Basilio sabía o que era levalas ben levadas nunha manifestación. Basilio sabía todo aquilo porque é xornalista. Aínda que xa non en activo, un nunca deixa de ser xornalista. É algo que roe por dentro e ten que saír. Nunca foi famoso. Foi un bo redactor, que fixo noticias e reportaxes decentes, honestas.

Seu neto quixo seguir os seus pasos. Está de bolseiro nun xornal. Sempre lle conta a Basilio as súas experiencias. As boas e as malas. Dun tempo para acó chega sempre moi desanimado. El ten moitas ideas, sempre propón temas, normalmente sociais. A cousa é que ou non lle deixan tratar eses temas ou cando lle deixan sempre lle pasan a tesoira. O día anterior, o seu neto chegara especialmente furioso.

– Deixo esta profesión de merda avó.

– Logo que foi, meu neno?

– Outra vez avó. Outra vez. Volveron censurarme. Fun cubrir un desafiuzamento. Volveu haber lío e a policía pasouse. Eu estaba alí. Vin todo. Redactei a noticia tal e como debía. Houbo paus a esgalla. Repito que a policía non tiña por que actuar así. Chamei ó Concello para saber se tiñan algo que dicir sobre o que pasara. Non tiven resposta, pero preguntáronme para que medio traballaba. Non lle din importancia a iso, pero o peor é que cando cheguei o xefe díxome que lle pasara o que escribira. Despois de lelo, díxome que non podía saír publicado daquela maneira. Que era demasiado prexudicial para o alcalde e que non podían facer ese tipo de noticias porque continuar unha empresa coma aquela -un xornal local- sen subvencións, non sería posible. Quixen protestar, pero limitouse a dicirme que espertara, e sobre todo que deixara de dar problemas. Tou farto, moi farto. Ti que opinas avó?

Basilio pensa na conversa do día anterior. Naquel momento non fora quen de dicir nada. Tan só puido darlle unhas palmadas no lombo ó seu neto para reconfortalo. Mira os seus xornais mentres dá outro sorbo do seu café con gotas. Portada a portada.

Comeza a pensar na súa vella inimiga: a censura.

Era quen de adoptar múltiples formas. Desde a Garda Civil debaixo da ventá ata o alcalde de turno ou mesmo podía ter forma de grandes almacéns con fortes patrocinios. Levanta a cabeza de novo cara ó televisor. Venezuela e a liberdade de prensa segue sendo o tema. Teñen teima.

Basilio segue pensando no seu neto, nos seus tempos de xornalista mentres ve xesticular coma un tolo ó señor de lentes redondas con cara de estar de malas no televisor. Non sabe o que hai en Venezuela. Sabe de sobra o que hai aquí: xornais que viven de subvencións, xornalistas despedidos a golpe de decreto e imperios da información con Gobernos como parella e bancos por amantes. Que diferenza hai, ó cabo, con Venezuela? O resultado era o mesmo: desinformación, votos fáciles, cidadáns manexables. «Ti come e cala a boca», que dicía o pai de Basilio. Agora podería ser «compra e cala a boca».

A censura ten moitas formas…

Rematado o café, non había máis nada que facer naquel bar.